Aktualności 2021-2

             Klub Przyjaciół Wieliczki na wycieczce w Niegowici

 26.02.2021 r. (piątek) delegacja Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: Jadwiga Duda, prezes, Grażyna Kowal, v-ce prezes i Wanda Polan, Marian Sipióra przed uroczystością 175 rocznicy Powstania Krakowskiego na cmentarzu w Gdowie odwiedziła Niegowić. Niegowić była pierwszą parafią, w której w latach 1948-1949 jako wikary pracował ks. Karol Wojtyła (1920-2005) późniejszy Ojciec Święty Jan Paweł II. Zatrzymaliśmy się przed pomnikiem wikarego ks. Karola Wojtyły, jedynym tego typu w świecie. Wcześniejszą drewnianą świątynię przeniesiono do Mętkowa k. Chrzanowa. Pozostała po nim drewniano-murowana dzwonnica (w niej tablica z historią parafii oraz fotografie z lat pracy w niej ks. Karola Wojtyły) oraz XIX-wieczny zespół plebanii.
   Obecny kościół pw. Najświętszej Marii Panny był wznoszony w latach 1949-1959 r. Budowę rozpoczęto, gdy pracował tu ks. Karol Wojtyła. Sercem ołtarza głównego jest cudowny obraz Matki Bożej Wniebowziętej z 1610 r. Każdy miał możliwość cichej modlitwy przed Najświętszym Sakramentem za wstawiennictwem św. Jana Pawła II. W prezbiterium znajdują się witraże według projektu wieliczanina Władysława Jastrzębskiego. Po prawej stronie nawy głównej jest kaplica Bożego Miłosierdzia a w niej replika płyty nagrobnej świętego Jana Pawła II z Watykanu, konfesjonał w którym sakramentu pokuty wiernym udzielał ks. Karol Wojtyła. Na dziedzińcu kościoła jest pomnik nagrobny Antanazego Benoe, właściciela Niegowici, prezesa Koła Polskiego w Wiedniu, który w 1846 r. brał udział w Powstaniu Krakowskim. Niedaleko kościoła znajduje się wikarówka, w której mieszkał ks. Karol Wojtyła. Obok plebanii rośnie „Dąb Jana Pawła II” posadzony w 2006 r. w 25 rocznicę zamachu na życie Ojca Świętego Jana Pawła II. Wycieczkę zawdzięczamy Jackowi Kowalowi, mężowi Grażyny, który nas woził tego dnia swoim samochodem na trasie: Wieliczka-Kraków-Podgórze-Niegowić-Gdów-Wieliczka za co jesteśmy mu wdzięczni.   W związku z epidemią koronawirusa każdy z nas na twarzy miał maseczkę.
            Opracowała Jadwiga Duda

            Foto: Jadwiga Duda

          W I E L K A N O C  2021

                 Klub Przyjaciół Wieliczki w Zamku Żupnym w Wieliczce

    29. 05.2021 r. członkowie Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: Marta Borowiec, Stanisława Cygnakiewicz, Jadwiga Duda, Anna Kisiel, Grażyna Kowal, Hanna Kozioł, Jan Matzke, Tomasz Pieprzyca, Anna Ślęczka, Agnieszka Wolańska odwiedzili Zamek Żupny celem zwiedzenia wystawy jubileuszowej pt. „70/70 Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka”. J. Duda i A. Wolańska, byłe pracownice Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka otrzymały zaproszenie na wystawę od dyrektora Jana Godłowskiego i pracowników Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Zwiedzanie rozpoczęto od piwnic Domu Pośród Żupy, gdzie znajduje się nowa, stała wystawa pt. „Pradzieje Wieliczki i okolic”,
Na piętrze w holu i w sali wystaw czasowych zwiedzano jubileuszową wystawę pt. „70 lat Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka”. Tworzy ją 70 eksponatów wybranych z 20. 000 znajdujących się w zbiorach wielickiego Muzeum z działów: geologii, sztuki, fotografii, techniki górniczej, kartografii, archiwum i zbiorów specjalnych.
Najcenniejszym zabytkiem jest róg bractwa kopaczy z 1534 r. Ciekawostką jest jeden z ostatnich zakupów - agatowa solniczka z XV w. Zobaczyć można kryształy halitu, naczynie warzelnicze-puchar stożkowaty z neolitu, prace Władysława Skoczylasa, gnoma kopalnianego z soli dłuta Antoniego Wyrodka, dwadzieścia kukiełek do szopki bożonarodzeniowej wykonanych przez Alfonsa Długosza, komplet miedziorytów Jana Nilsona i wiele innych. Autorami scenariusza wystawy są Barbara Konwerska i Marek Skubisz. Zwiedzając wystawę nas wzruszyły słowa Alfonsa Długosza (1902-1975), twórcy Muzeum, pierwszego dyrektora i kustosza Muzeum, napisane na dużej planszy z dwóch stron, które cytuję:
„W czasie minionej wojny i w pierwszych latach powojennych górniczy zabytek wielicki zaniedbano. Niekonserwowany w ciągu wielu lat, uległ upadkowi. Zamknięto wiele zabytkowych komór, które groziły zawałem. W obliczu tej ruiny, w roku 1949, kiedy zamierzano ostatecznie zlikwidować zabytkowe podziemia i w starych komorach wyługować resztki soli powziąłem postanowienie zainteresowania Wieliczką opinii publicznej i ożywienia pamięci słynnego za granicami, a zapomnianego w Polsce, bezcennego zabytku kultury narodowej. W tym celu zamyśliłem utworzyć w podziemiach wielickich muzeum, które upamiętniałoby trud i walkę wielu pokoleń górników, byłoby hołdem dla ich znojnej, niebezpiecznej pracy, przysparzającej nieprzerwanie od stuleci bogactw krajowi.”|„(…) przerażony tym, co spostrzegłem, postanowiłem dopomóc w odratowaniu bezcennego zabytku. (…). Zdawałem sobie sprawę, że czeka mnie trud niemały. Nie miałem żadnych funduszów, całym moim kapitałem były własne ręce i dużo dobrych chęci. Do pracy zabrałem się jednak z pasją. (…) Wspólnym wysiłkiem z zabytkowego labiryntu zawalisk, czeluści i prawiecznych zrębów, wydzieraliśmy pradawne, porzucone lub zapomniane narzędzia pracy, dziwaczne machiny i urządzenia sprzed wieków. Gromadziliśmy je skrzętnie w podziemnej komorze.”

   Uroczyste otwarcie podziemnego Muzeum miało miejsce 30.09.1966 r. Warto podkreślić, że na ekspozycji, którą wyróżnia kolekcja kieratów, czyli urządzeń do transportu soli - znajdują się w niej obrazy pędzla Alfonsa Długosza ilustrujące pracę maszyn i urządzeń w kopalni. W 1958 r. ukazała się książka A. Długosza pt. „WIELICZKA MAGNUM SAL jako zabytek kultury materialnej”. (,,,)
Prezentowane na wystawie zabytki zostały przedstawione w Katalogu wystawy 70/70 Muzeum Żup Krakowskich (dwujęzycznym, w językach polskim i angielskim) sfinansowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W nim po historii Muzeum pióra dyrektora Jana Godłowskiego znajduje się opis zabytków prezentowanych na wystawie.
Wystawę można zwiedzać do 22. 08. 2021 r. codziennie od godz. 9.00-tej do 17.00-tej z wyjątkiem poniedziałków i nabyć „Katalog…”. Zapraszamy.
30.05.b.r. redaktor Polskiego Radia 24 Maciej Woźniakiewicz rozmawiał z niżej podpisaną i A. Wolańską w audycji pt. „Społeczeństwo obywatelskie. Reaktywacja” m.in. o wielickim Muzeum. Zapraszamy do jej wysłuchania w Internecie. (Skrót)
        Opracowała Jadwiga Duda,
 prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”
   Fot. Jadwiga Duda

Klub Przyjaciół Wieliczki na spotkaniu „Senior w Muzeum w Wieliczce”.

18.06. (piątek) 2021 r. Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zorganizowało dla seniorów (60+) spotkanie z cyklu „Senior w Muzeum” na temat początków lecznictwa uzdrowiskowego w Wieliczce w XIX w. 18 osób zapisanych wcześniej w Dziele Edukacji Muzeum. Wśród przybyłych była 7-osobowa delegacja Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” z prezes Jadwigą Duda.
Zebranych przywitał pracownik Muzeum Remigiusz Wierzbicki, przewodnik wycieczki seniorów po Wieliczce i do podziemi kopalni soli do Muzeum, aby tam zaczerpnąć zdrowego, nasyconego solą powietrza. Zapoznał zebranych z książka Feliksa Boczkowskiego (1804-1855), doktora medycyny i fizyka salinarnego pt. „O Wieliczce pod względem historii, dziejów i kąpieli” z 1843 r., będącej pierwszą polską publikacją naukową z zakresu lecznictwa solankowego, a zarazem pierwszą monografią dziejów Wieliczki.
Zgodnie z panującą w XIX wieku modą na balneologię; leczono wówczas kilkadziesiąt jednostek chorobowych: wrzody skrofuliczne, zatwardzenia trzewia brzuchowego i cierpienia hemoroidalne, dychawica chroniczna, katar chroniczny, hypochondrya, hysterya, krwioplucie, niepłodność.
Rozwój znakomicie prosperującego zakładu kąpielowego przerwały burzliwe wydarzenia rewolucji krakowskiej w 1846 roku. Zniszczone budynki solarne, miasto przebudowało i w 1865 r. przeznaczyło na siedzibę Męskiej Szkoły Wydziałowej.
Dzieło F. Boczkowskiego kontynuował w XX w. lekarz Mieczysław Skulimowski (1930-1981), profesor Akademii Medycznej w Krakowie, który pracował od 1958 r. jako lekarz kopalni soli. Jego staraniem w 1964 r. na V poziomie kopalni zostało utworzone podziemne sanatorium - Szpital Uzdrowiskowy „KINGA”.
Szybem Daniłowicza zostaliśmy klatką spuszczeni do Kopalni Soli „Wieliczka” na poziom III-135 m pod ziemię. Na podszybiu szybu Daniłowicza przewodnik poinformował nas, że aktualnie na tym poziomie znajduje się uzdrowisko. Udaliśmy się do komór, w których znajduje się podziemna ekspozycja Muzeum.
Pobyt w wielickich podziemiach zakończyliśmy wspólnym zdjęciem w komorze Miejskiej, przed makietą panoramy Wieliczki z XVII w. wykonanej przez Alfonsa Długosza (1902-1975), twórcę podziemnego Muzeum i wyjazdem windą szybu Regis na powierzchnię.

Serdecznie dziękujemy Dyrekcji Muzeum Żup Krakowskich za projekt „Senior w Muzeum”, a szczególnie Panu Remigiuszowi za przewodniczenie nam i podzielenie się swoją wiedzą i umiejętnościami. Zapraszamy tych co nie byli na kolejną wycieczkę jak wyżej w dniu 6 lipca b.r. (Skrót)       
           Opracowała Jadwiga Duda

26.06.2021 r. w Wieliczce w Urzędzie Miasta i Gminy Wieliczce przy ul. Powstania Warszawskiego 1 w drugim terminie, o godz.16.tej rozpoczęło się Walne Zebranie Sprawozdawcze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”(KPW) za 2020 rok.
Przed spotkaniem Zarząd Klubu złożył życzenia imieninowe Władysławie Dubiel, przewodniczącej Komisji Rewizyjnej Klubu.
Skarbnik Klubu Anna Kisiel przyjmowała składki członkowskie w wysokości 24 zł za rok 2021. Zgodnie z przyjętym programem Zebranie rozpoczęła Jadwiga Duda, prezes Zarządu XVII kadencji (od 2017 r. do zakończenia epidemii) witając przybyłych. Wspomniała że w 2020 r. z KPW zmarli: 27 stycznia - Andrzej Gurgul, 28 stycznia - Krzysztof Widomski, 2 września - Zdzisław Zaręba oraz 9 lutego Teresa Śmigacz, były członek. Zmarłych uczczono minutą ciszy.
Na przewodniczącą zebrania wybrano Janinę Tańculę, członka Zarządu (wiceprezes Klubu Grażyna Kowal, która zwykle prowadziła zebrania była nieobecna z powodu pogrzebu w rodzinie), na protokolanta Hannę Kozioł, sekretarz Klubu.
Do programu Zebrania wprowadzono dodatkowy punkt: Przyjęcie nowych członków do KPW i ich prezentację. Na członków zwyczajnych Klubu przyjęto: Małgorzatę Kwiatkowską, emerytkę i Huberta Corę, absolwenta VI LO w Krakowie, a na członka wspierającego Bogumiła Tryjańskiego, prezesa Fundacji Wydawnictwa im. Jana Czerneckiego w Krakowie. B. Tryjański przedstawił dane z życia Jana Czerneckiego (1871-1955), fotografa, księgarza, wydawcę, związanego z Wieliczką oraz książkę jego autorstwa pt. „Kasztelanowa Katarzyna z Potockich Kossakowska. Historia i anegdoty”, wydaną przez Fundację w 2019 r. Na ręce prezes Klubu ofiarował trzy egzemplarze książki - Dziękujemy. Gościem spotkania był Łukasz Janus, student IV roku historii UJ, przewodniczący Sprzysiężenia Młodych Historyków w Wieliczce, który przedstawił się zebranym. Wybrano Komisję Wniosków i Uchwał w składzie: Danuta Chebor, Krzysztof Pelc, przewodniczący, Małgorzata Kwiatkowska. Kolejno Janina Tańcula zaprosiła do przedstawienia sprawozdania za 2020 r: z działalności Klubu: Jadwigę Dudę, finansowego za 2020 r. - Annę Kisiel, Sądu Koleżeńskiego - Annę Ślęczkę (odczytała sprawozdanie przygotowane przez przewodniczącego Jana Matzke, który był nieobecny), Komisji Rewizyjnej - Władysławę Dubiel, która podkreśliła prawidłowość wydawanych funduszy KPW. Wyjaśniła, że kontrolę finansów Klubu prowadził także Urząd Skarbowy w Wieliczce, któremu Klub co roku przedstawia sprawozdanie. Wnioskowała o podjęcie uchwały o zatwierdzeniu bilansu za 2020 r. i udzielenie absolutorium Zarządowi.
Prezes Klubu zaproponowała podjęcie uchwały o powołaniu XVIII-go Społecznego Komitetu Ratowania Zabytków Cmentarza Komunalnego w Wieliczce.
Krzysztof Pelc odczytał proponowane do przegłosowania uchwały. Zebrani podjęli dwie uchwały: 1. Walne Zebranie KPW uchwala zatwierdzenie budżetu za 2020 r. i udziela absolutorium Zarządowi, 2. Walne Zebranie KPW powołuje XVIII Społeczny Komitet Ratowania Zabytków Cmentarza Komunalnego w Wieliczce, który 1 listopada 2021 r. przeprowadzi kwestę w celu zebrania funduszy na ratowanie zabytkowych nagrobków.
Zebranie zakończono śpiewem pieśni pt. „Pan kiedyś stanął nad brzegiem”- ulubionej przez śp. Ojca Świętego Jana Pawła II, Honorowego Obywatela Wieliczki.
W spotkaniu uczestniczyli członkowie KPW: Stanisława Cygankiewicz, Elżbieta Kawecka-Cebula, Krzysztof Kasprzyk, Stanisław Jacek Kołodziejczyk, Anna Młynarczyk, Aleksandra Pawłyk, Krzysztof Pelc, Zofia Prochwicz, Bolesław Stefan, Zofia Suder, Marian Sipióra, Natalia Soran-Maluty, Zofia Spychała. Wszyscy otrzymali „INFORMATOR Miasta i Gminy Wieliczka” (2021 r.) wydany przez Wielickie Centrum Kultury. Przebieg spotkania fotografował Krzysztof Kasprzyk. Dziękujemy Arturowi Koziołowi, burmistrzowi Miasta i Gminy Wieliczka za udostępnienie nam sali „Magistrat” na zebranie, a Małgorzacie Łyżczarz za przygotowanie sali zgodnie z wymogami Sanepidu. Dziękujemy.
             Opracowała Jadwiga Duda
             
             Fot. Krzysztof Kasprzyk

Posiedzenie Zarządu Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury 

2.07.2021 r. (piątek) odbyło się spotkanie Zarządu Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury (MZRTK) w Krakowie zwołane przez przewodniczącą Barbarę Miszczyk, która go prowadziła. Zebranie tradycyjnie odbyło się w Bibliotece Wojewódzkiej w Krakowie przy ulicy Rajskiej w pokoju nr 130. Tematem spotkania było przejęcie dokumentacji finansowej MZRTK po skarbniku śp. Stanisławie Sypniewskim, który zmarł 17 lutego b.r. ; wybór nowego skarbnika oraz sporządzenie rozliczenia finansowego za 2020 r. Dokumentację finansową przyjętą od rodziny S. Sypniewskiego przywiozła Krystyna Duda, prezes Towarzystwa Przyjaciół Kalwarii Zebrzydowskiej.
Zarząd podjął - na podstawie Statutu MZRTK paragraf 23 - dwie uchwały:
1. O przyjęciu rezygnacji z funkcji członka Komisji Rewizyjnej przez Krzysztofa Kasprzyka,
2. O wyborze Krzysztofa Kasprzyka do Zarządu na skarbnika.
W najbliższym czasie zostanie zwołane Walne Zebranie MZRTK celem wyboru składu Komisji Rewizyjnej.
   W spotkaniu uczestniczyli: Stanisław Klich z Krzeszowic, I wiceprzewodniczący, Jerzy Świerczek, prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Jadownickiej, II wiceprzewodniczący, Ewa Skrobiszewska z Sądu Koleżeńskiego, Krzysztof Kasprzyk z Komisji Rewizyjnej, Krystyna Duda, Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”. Spotkanie protokołowała sekretarz Jadwiga Duda. Uczestniczy spotkania otrzymali publikację „Małopolska - regiony- regionalizmy- małe ojczyzn” pod redakcją dr hab. Grzegorza Niecia z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, tom XXII (Kraków 2020) i „Regionalistę Małopolski” nr 20 (2020 r.)
              Opracowała Jadwiga Duda