Uroczystości patriotyczno-religijne w Małopolsce

   22 stycznia 2016 r. o godz.12.00 na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce zgromadzili się wieliczanie i oddali hołd 23 powstańcom styczniowym, których upamiętnia tablica na Domu Przedpogrzebowym. Tablicę odsłonięto w 1938 r., z inicjatywy Józefa Jagielskiego, burmistrza Wieliczki w 75 rocznicę wybuchu powstania. Na tablicy - poniżej krzyża i orła - umieszczono napis: „1863 22.I.1938 TOMASZ BORZĘCKI, STANISŁAW BĄCZEWSKI, JAN BOGDA, WOJCIECH CHEŁMECKI, JAN CIEPŁY, WŁADYSŁAW CIEPŁY, BŁAŻEJ HYSZKO, LUDWIK KOLASA, KACPER JAMRÓZ, TYTUS KLEMENSIEWICZ, ROMAN KRUPA, SEWRYN ŁEMPICKI, KAZIMIERZ SAŁACKI, IGNACY MAKOMASKI, KAROL MALINOWSKI, JÓZEF OLESIAK, SZCZĘSNY PACHEL, MARCIN REMBACZ, SZYMON RUPIK, ZYGMUNT URASIŃSKI, JÓZEF ZIELIŃSKI, KAROL ZIĘBA, ADAM ZNAŃSKI - PAMIĘCI BOHATERÓW POWSTANIA STYCZNIOWEGO - WIELICZKA.”

Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej i prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, organizator 81 spotkania z cyklu „Mnie Ta Ziemia od innych droższa” - prowadząca uroczystość - przekazała zebranym podstawowe informacje historyczne dotyczące Powstania Styczniowego, udziału w nim wieliczan i kultywowaniu pamięci o powstaniu – m.in. w Wieliczce obchody 150 rocznicy powstania w 2013 roku. (...)
Na uroczystości był sztandar II Batalionu Armii Krajowej Ziemi Wielickiej „Wilga- Mrówka” Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej przywieziony przez Stanisława Dziedzica, przewodniczącego Koła, poczet tego sztandaru tworzyła delegacja harcerzy ZHP-Wieliczka.

Zebrani przed ww. tablicą zapalili znicze. Wspólnie odśpiewano hymn „Jeszcze Polska nie zginęła”, odmówiono „Anioł Pański” i „Wieczne odpoczywanie”, złożono kwiaty pod tablicą.
Kwiaty złożyły delegacje: Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka: wiceburmistrz - Rafał Ślęczka, sekretarz - Adam Panuś, przewodniczący Rady Miejskiej - Tadeusz Luraniec, Rady Osiedla Sienkiewicza: Piotr Marzec, przewodniczący i radny Rady Miejskiej, Krystyna Bania, Maria Nawrot, Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: Jadwiga Duda, Stanisława Cygankiewicz, Marian Sipóra. 
Głos zabrali: Józef Bogda, prawnuk powstańca styczniowego Jana Bogdy, Anna Gallas-Dropińska, prawnuczka Olimpii Sarneckiej i Władysława Pisulewskiego, powstańców styczniowych. 
Jadwiga Duda odczytała wiersz o matce i synku zesłanych na Sybir, zapamiętany przez śp. Wiktorię Kapustę (1932-2016). „ Pośród stepowej, śnieżnej zawiei /Dzwonek zawodzi żałosny jęk./W stronę Sybiru kibitka leci/Z kibitki kajdan dochodzi jęk./To na Kamczatkę jedzie ofiara,/Ofiara matki i mały syn./Ich potępiła swawola cara /Za to, że wolni byli od win. (…)
Następnie zebrani, pod kierunkiem Jadwigi Duda, udali się na groby powstańców styczniowych, zapalając na nich znicze i odmawiając modlitwę „Wieczne odpoczywanie”:(...)
Prowadząca wydarzenie podziękowała obecnym za udział w uroczystości. Przypomniała, że w lutym przypada 170 rocznica Powstania Krakowskiego, w którym uczestniczyło wielu wieliczan, m.in. zginęli w bitwie pod Gdowem 26. 02. 1846 r. i spoczywają w mogile na Cmentarzu w Gdowie. 

22. 02. o godz.12.00-na starym cmentarzu w Krakowie-Podgórzu spotykamy się przy grobie Edwarda Dembowskiego i 27 powstańców z 1846 r. - oddamy hołd poległym. I my winniśmy im cześć!.
Piotr Marzec zaprosił zebranych do świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej w Wieliczce na godz.18.00 na wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych. W uroczystości uczestniczyli: dr Paweł Krokosz z Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Halina Sinkunas, Kazimierz Rajtar, Antoni Sowa, dyrektor Zarządu Cmentarza, Halina Pracuch z KPW. (skrót-red.www..)
  Opracowała: Jadwiga Duda
Galeria foto z uroczystości: fot. Jadwiga Duda 

 

 
 

170 rocznica Powstania Krakowskiego 1846 r. w Wieliczce

     X konkurs pt. “Powstanie Krakowskie w 1846 r. – Pamiętamy po 170 latach"
   W dniu 19. 02. 2016 r. Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Wieliczce, Dział Regionalny, przy współpracy Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” zorganizował dla uczniów Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce byłego Zespołu Szkół Zawodowych im. Edwarda Dembowskiego i Liceum Ogólnokształcącego im. E. Dembowskiego w Gdowie X konkurs p.t. „Powstanie Krakowskie w 1846 r. – Pamiętamy po 170 latach”.
   Celem konkursu jest utrwalanie pamięci o Powstaniu Krakowskim i Edwardzie Dembowskim, poszerzenie wiedzy uczniów zdobytej na lekcjach historii na temat Powstania Krakowskiego w 1846 r. w oparciu o zeszyt 43 „Biblioteczki Wielickiej” pt. „98 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” pt. „w 160 rocznicę Rewolucji Krakowskiej w 1846 r. – ku pamięci poległych wieliczan”, (wyd. UMiG Wieliczka, 2006) i dane o Edwardzie Dembowskim zawarte w zeszycie 44 „Biblioteczki Wielickiej”.
   Do udziału w konkursie zgłosiło się 24 uczniów pod opieką nauczycieli historii: Michała Burmera i Dariusza Tańculi CKZiU Wieliczce i Marii Dzióbek z LO w Gdowie. Uczestnicy konkursu rozwiązywali test wyboru w grupach A i B i krzyżówki przygotowane przez prowadzącą konkurs. 

   Nagrody książkowe uczniom wręczali: J. Duda i J.Matzke, w mundorze górniczym. Ufundowali je: Starostwo Powiatowe w Wieliczce, Urząd Gminy w Gdowie, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, dyplomy ufundowała wielicka biblioteka, a słodycze i herbatę organizatorka konkursu.
Konkurs zakończono wspólnym zdjęciem i odśpiewaniem hymnu “Jeszcze Polska nie zginęła”.  

 


     Zwiedzanie miejsc w Wieliczce związanych z Powstaniem Krak. 1846 r.
   Uczniowie pod kierunkiem J. Dudy udali się pod na Rynek Górny, gdzie apoznali się z tablicą na ścianie frontowej Pałacu Przychodzkich o treści “EDWARDOWI DEMBOWSKIEMU I PATRIOTOM WIELICKIM, KTÓRZY W DNIU 24 LUTEGO 1846 R. OBWIEŚCILI LUDOWI ZGROMADZONEMU NA RYNKU NIEPODLEGŁOŚĆ I RÓWNOŚĆ SPOŁECZNĄ. SPOŁECZEŃSTWO MIASTA WIELICZKI, WIELICZKA, 24 LUTEGO 1985 R. 
Kolejno za zgodą Jana Godłowskiego, dyrektora Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w muzeum zobaczyli obraz olejny Alfonsa Długosza z 1951 r. pt. “Marsz górników na rewolucję krakowską”. W kościele paraialnym odczytali epitafim ufundowne przez Dyzmę Chromego (1809-1883), uczestnika powstań narodowych w 1831, 1846, adiutanta A. Siedmiogrodzkiego i komisarza Rządu Narodowego dla obwodu bocheńskiego w czsie powstania w 1846 r. - rodzicm Tomaszowi Chromemu i Annie Chrominie. Zwiedzili muzeum w podziemiach kaplicy Morszytnów, po czym udali się pod Starostwo Powiatowe w Wieliczce (dawna sztygarówka), na którym widnieje tabliczka: “ULICA E. DEMBOWSKIEGO 2.
 

Małopolska "Solidarność" do grobu św. Rafała (Józefa Kalinowskiego)
 w 154. rocznicę Powstania Styczniowego 1863-64 
        Fot. Stanisław Klich

          Msza św w kościele pw. św. Eliasza Proroka - klasztor OO.Karmelitów w Czernej

 
 
            
Kaplica św Rafała - modlitwy i złożenie kwaitów
 
 
 
            Cmentarz klasztorny w Czernej - złożenie kwiatów na grobie o.Rafała (1.pochówek)
 
 

171 rocznica Powstania Krakowskiego i śmierci Edwarda Dembowskiego (1846-2017)
         Wieliczka - Kraków - Gdów 

  21 lutego 2017 r, w Centrum Kultury i Turystyki w Wieliczce Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” zorganizowało 42. spotkanie z cyklu „Z kart historii Polski i Wieliczki” pt. „Powstanie Krakowskie w 1846 r. – Pamiętamy!”. Katarzyna Kowal, uczennica Gimnazjum w Koźmicach Wielkich przedstawiła prezentację obrazującą historię Powstania Krakowskiego. Relacjonowała także opis wydarzeń zanotowany przez ks. Pawłowskiego w kronice kościoła w Niegowici. W wyświetlaniu slajdów pomagała jej szkolna koleżanka Aleksandra Paryła.
  Jadwiga Duda, prezes Klubu Przyjaciół Wieliczki, przedstawiła wydarzenia w 1846 r. w Wieliczce, obiekty upamiętniające to powstanie, odczytała fragmenty poematu „Siercza” Ludwika Młynka opisujący wydarzenia z 1846r w Sierczy i Wieliczce. Zwróciła uwagę na Dyzmę Chromego (1809-1883), uczestnika powstania w 1831 ., który w Wieliczce był przywódcą powstania. Przedstawiła fotografie z X konkursu „Powstanie Krakowskie w 1846 r.” jaki organizowała w 2016 r. między uczniami Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce a Liceum Ogólnokształcącym w Gdowie, które noszą imię Edwarda Dembowskiego oraz wycieczki po śladach powstania na naszym terenie na trasie: Wieliczka- Łazany- Gdów-Niegowić-Brzezie-Grodkowice-Podgórze-Wieliczka. (...)

 
 

22 lutego 2017r. o godz.12.00-tej na Starym Cmentarzu Podgórskim w Krakowie przy grobie Edwarda Dembowskiego (1822-1846) i 28 powstańców, którzy zginęli z rąk Austriaków na Rynku w Podgórzu w dniu 27.02.1846 r., odbyła się uroczystość upamiętniająca 171 rocznicę Powstania Krakowskiego. Obchody zorganizowało Województwo Małopolskie i Małopolska Rada Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zgromadziły się delegacje Województwa Małopolskiego, Małopolskiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych, Instytutu Pamięci Narodowej, Urzędu Miasta Krakowa, Muzeum Armii Krajowej, Wieliczki, Gdowa, szkół noszących imię Edwarda Dembowskiego.
Uroczystość rozpoczęto odegraniem przez trębacza hejnału mariackiego. Kazimierz Barczyk, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego przybliżył dzieje powstania, które trwało w Rzeczpospolitej Krakowskiej od 20. 02 do 4.03. 1846 r. i po jedynej rozegranej bitwie pod Gdowem zakończyło się klęską powstańców. Ojciec Jerzy Pająk, kapelan środowisk kombatanckich, odmówił modlitwę za E. Dembowskiego i powstańców tu spoczywających. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 66 w Krakowie noszącej imię Edwarda Dembowskiego zaśpiewali hymn szkoły na cześć patrona. Następnie delegacje składały kwiaty na mogile powstańców. (...)

 
 

  24 lutego 2017 r, o godz.9.00-tej w Gdowie na cmentarzu przy mogile 154 powstańców z 1846 r. spotkały się delegacje: Gminy Gdów z wójtem Zbigniewem Wojasem, Teresa Kaczmarek, i Rady Gminy, Rady Seniora Gdowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Kopalni Soli „Wieliczka” z Agnieszka Wolańską i górnikami Januszem Bobkiem, Dariuszem Dorszem, Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce: Jakub Chlebda, Arkadiusz Głowacki, Aleksander Janik, Mateusz Miękinia, Daniel Migała, Jakub Romaniec, Patrycja Zawadzka pod opieką Kingi Ślęczek, nauczycielki historii, Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: Jadwiga Duda, Jan Matzke, Barbara Michalik, Marian Sipióra; Franciszek Daniel, emerytowany nauczyciel gimnazjum w Gdowie. Zebranych powitali wójt Zbigniew Wojas i Jadwiga Duda-inicjatorka uroczystości. U podnóża pomnika na kopcu złożono kwiaty, zapalono znicze. Przed kopcem wykonano pamiątkowe zdjęcie.
   Po uroczystości na cmentarzu udano się do Centrum Kultury w Gdowie, gdzie zgromadzeni zostali uczniowie Gimnazjum św. Brata Alberta w Gdowie oraz Gimnazjum im. Księdza Karola Wojtyły w Niegowici,. Zebranych powitała Magdalena Ciężarek z Centrum. Sesję prowadziła Jadwiga Duda.
Prelekcje z prezentacjami slajdów wygłosili na temat Powstania Krakowskiego: Katarzyna Kowal, uczennica Gimnazjum w Koźmicach Wielkich – „Powstanie Krakowskie w 1846 r.”, Jadwiga Duda – „Wypadki Powstania Krakowskiego w Wieliczce i okolicy”, Franciszek Daniel – „Bitwa pod Gdowem 26.02.1846 roku”. Przebieg uroczystości fotografowali: J. Duda i Jan Matzke. (...)
 Wyjazd delegacji Wieliczki do Gdowa był możliwy dzięki transportowi zapewnionymi przez Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, za co jesteśmy wdzięczni Rafałowi Ślęczce, zastępcy burmistrza ds. społecznych.

 

    W Gdowie 26.02.1846 r. rozegrała się bitwa między powstańcami przybyłymi z Wieliczki, a chłopami i wojskiem austriackim. W wyniku tej bitwy klęskę ponieśli powstańcy – zginęło 154 osoby, a 59 zostało wziętych do niewoli. Władze austriackie nie pozwoliły ich pogrzebać na cmentarzu jako buntowników przeciw legalnej władzy. Pochowano ich na pastwisku obok cmentarza, w trzech dołach bez krzyża. W 50 rocznicę tego wydarzenia w 1896 r. z inicjatywy Straży Ogniowej w Gdowie zwłoki powstańców umieszczono we wspólnym grobie, na którym usypano kopiec. Ks. Michał Kolar włączył go do cmentarza. W 1906 r. Wojciech Samek z Bochni wykonał pomnik na kopiec. Na jego cokole stoi kamienny krzyż z napisem: ”Boże Zbaw Polskę”. Pod krzyżem rzeźba młodej zranionej kobiety. U jej stóp na mieczu i wieńcu dębowym orzeł. To Matka Polska, jak biblijna Rachel opłakuje swych synów poległych za Ojczyznę. Na ścianach postumentu pomnika, na cokole z trzech stron granitowe tablice z napisami: „Rachel płacząca synów swoich i nie chciała się dać pocieszyć, iż ich nie masz. Poległym za Ojczyznę pod Gdowem 1846 -1906 r. R.J.P.).                Opracowała Jadwiga Duda